Grypa w ciąży – dlaczego warto się szczepić?

Grypa może być bardzo groźna w ciąży i to zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Organizm kobiety ciężarnej jest 4-5-krotnie bardziej narażony na ciężki przebieg grypy przez całe 9 miesięcy trwania ciąży. U części kobiet spodziewających się dziecka grypa może przejść w zapalenie płuc. Tej grupie pacjentek grozi także większe prawdopodobieństwo wystąpienia zapalenia mięśnia sercowego. Aż 32-55% kobiet w ciąży, które zachorują na grypę jest zmuszonych do pozostania w szpitalu, a co dziesiąta z nich wymaga leczenia w oddziałach intensywnej opieki medycznej.

Ciąża wiąże się z ogromnymi zmianami w organizmie, wśród których warto zwrócić uwagę na:

• Immunosupresję, czyli spadek odporności przeciw wirusom i pasożytom
• Wzrost tendencji do obrzęku błony śluzowej nosa i gardła
• Zmianę składu procentowego poszczególnych składników krwi
• Przyśpieszenie pracy serca
• Zmniejszenie się pojemności płuc, idące w parze ze zwiększonym zapotrzebowaniem na tlen.

W kontekście grypy duże znaczenie ma stan immunosupresji, czyli spowolnienie procesu, w którym wytwarzane są przeciwciała. Prowadzi to do zmniejszenia odporności organizmu i stanowi czynnik sprzyjający ciężkiemu przebiegowi grypy oraz jej powikłaniom. W takiej sytuacji w następstwie grypy może dojść do obumarcia płodu, porodu przedwczesnego, urodzenia dziecka o niskiej masie ciała, zaburzenia rytmu serca u płodu, czy zapalenia płuc i ostrej niewydolności oddechowej u matki.

Ponadto noworodek, którego mama była chora, też jest obarczony ryzykiem wystąpienia zapalenia płuc i komplikacji okołoporodowych z powodu niskiej odporności, jaką mają dzieci tuż po narodzinach. Temu problemowi przyjrzało się CDC (Center of Disease Control and Prevention), podejmując współpracę z departamentami zdrowia w 5 amerykańskich stanach: Kalifornia, Nowy Jork, Północna Karolina, Utah oraz Waszyngton. Organizacje te przeprowadziły badanie kohortowe, czyli oparte na obserwacji oraz gromadzeniu danych bez wpływu na badaną grupę. Zastosowano w nim retrospektywne zbieranie danych uzyskanych z baz departamentów zdrowia współpracujących z CDC. Na ich podstawie oceniono wpływ zachorowania kobiet w ciąży na grypę A/H1N1 w czasie pandemii w 2009 roku na zdrowie noworodków. Autorzy badania ustalili, że zachorowanie ciężarnych na grypę pandemiczną 2009 wpływało na zwiększone ryzyko niepomyślnego przebiegu ciąży i niekorzystnych następstw dla noworodka. Więcej o badaniu można przeczytać w artykule opracowanym przez Medycynę Praktyczną.

Ze względu na wagę problemu w 2019 roku władze Warszawy zdecydowały o realizacji projektu darmowych szczepień przeciwko grypie dla kobiet w II i III trymestrze oraz dla dzieci od 6-go do 60-go miesiąca życia. Zgodnie z szacunkami ratusza działanie to mogło objąć 3 tysiące kobiet i 33 tysiące dzieci do 5. roku życia. Uchwały w tej sprawie zostały przyjęte jednogłośnie przez radnych. Wcześniej bezpłatne szczepienia przeciwko tej chorobie były dostępne tylko dla seniorów powyżej 65 roku życia, jednakże, ze względu na to, jak duży wpływ może mieć grypa na zdrowie ciężarnych kobiet i dzieci, zdecydowano się na objęcie również tych grup szczególną opieką.

Eksperci są w zgodni w zakresie rekomendacji szczepień przeciwko grypie dla przyszłych mam. Zalecają to międzynarodowe organizacje (m.in. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Centers for Disease Control and Prevention (CDC), ACIP (Advisory Committee on Immunisation  Practices) i inne towarzystwa naukowe, w tym także polskie (m.in. Polskie Towarzystwo Wakcynologii czy Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej). Zalecenie to znajduje się też w obowiązującym polskim Programie Szczepień Ochronnych. Co roku na świecie miliony kobiet szczepią się przeciwko grypie i ich sytuacja jest bacznie monitorowana. W przypadku kobiet ciężarnych odsetek działań niepożądanych nie jest większy niż w populacji ogólnej, dlatego też obawa przed nimi nie powinna przyćmiewać zagrożeń, jakie mogą pojawić się na skutek zarażenia grypą.

Opracowano na podstawie:
1. http://wpunktozdrowiu.pl/grypa-ryzyko-dla-dziecka/ - Data ostatniego dostępu 31.08.2020
2. https://www.mp.pl/szczepienia/przeglad/grypa/215809,zachorowanie-na-grype-u-kobiet-w-ciazy-ma-negatywny-wplyw-na-zdrowie-noworodkow - Data ostatniego dostępu 31.08.2020
3. https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C541481%2Cw-warszawie-bezplatne-szczepienia-przeciw-grypie-dla-ciezarnych-i-dla - Data ostatniego dostępu 31.08.2020
4. Antczak A. 2015. “Grypa – praktyczne kompendium”, Warszawa: Wydawca Medical Tribune Polska
5. Neuzil K, Reed G, Mitchel E et al. Impact of influenza on acute cardiopulmonary hospitalizations in pregnant woman. Am J Rpidemiol 1998, 148: 1094-1102
6. Nitsch-Osuch A, Woźniak Kosek A, Brydak L: Szczepienia przeciw grypie u kobiet ciężarnych – bezpieczeństwo i skuteczność. Gin Pol 2013, 84: 56-61
7. Zaman K.,Roy |E., Arifeen S.E. i wsp. Effectiveness of maternal influenza immunization in mothers and infants N. Engl. J. Med. 2008; 359:1555-1564
8. Jamieson D, Honein M, Rasmussen et al. H1N12009 influenza virus infection during pregnancy in the USA. Lancet 2009, 374: 451-458
9. Benovitz I, Esposito S, Gracey K et at. Influenza vaccine given to pregnant woman reduces hospitalization due to influenza in their infants. Clin Infect Dis 2010, 51: 1355-1361
10. Creanga A, Johnson T, Graitzer S at al. Severity of 2009 pandemic influenza A (H1N1) virus infection in pregnant woman. Obstet Gynecol 2010, 115: 717-726
11. Munoz F.M. Safety of influenza vaccines in pregnant woman. Am. J. Obstet. Gynecol., 2012; 207 (3): S33-S37.
MAT-PL-2000482-1.0-08/2020

Udostępnij
w social mediach: